Jerzwałd założyli Krzyżacy jako wieś pruską. Do naszych czasów zachowały się dwa krzyżackie akty nadania Jerzwałdu spisane w języku łacińskim, które odnalazłem w archiwum w Berlinie (skany oryginałów w fotogalerii) . Dokumenty te na moją prośbę przetłumaczył nieodpłatnie wybitny uczony polski ks.prof. Alojzy Szorc , który dla lepszego zrozumienia tekstu podał w nawiasach nazwy i miary współczesne.
Oto, co napisali Krzyżacy o Jerzwałdzie prawie 700 lat temu.
Akt nadania z 23 lutego 1330 r. (tlum. ks. prof. A. Szorc)
W imię Pańskie.Amen.
My brat Luder z zakonu Szpitalnego Świętej Maryi domu niemieckiego w Jerozolimie, przełożony generalny, rodem z Brunswich (Brunświk), pragniemy podać do publicznej wiadomości ludzi współczesnych i przyszłych pokoleń, do których dotrze to nasze pismo, że my pełniąc czasowo funkcję komtura w Kyrrsburc (Dzierzgoń) i wielkiego szatnego domu generalnego, za pełną wiedzą i zgodą czcigodnego i bogobojnego męża brata Karuli z Trewiru aktualnego wielkiego mistrza, za przyzwoleniem starszych braci naszego zakonu, nadaliśmy wiernemu nam i drogiemu Skypelanowi i jego prawym spadkobiercom dziesięć łanów ziemi (1łan=16,8 ha), dokładnie wyznaczonej ze wskazaniem granic. Ziemia ta znajduje się na końcu pola o nazwie Keyserswalde (Jerzwałd) od strony miejscowości Kemmen (Kiemiany). Składają się na nią pola, łąki, pastwiska, zagajniki, lasy. Będzie ją posiadał na prawie dziedzicznym w wieczystym użytkowaniu, i czerpał wszelkie płynące z niej dochody. Zwolniony jest od uiszczania dziesięcin i brzemienia ciężarów wieśniaczego szarwarku (roboty przy budowanie drog i warowni). Ponadto wymienionemu Skypelonowi i jego prawowitym dziedzicom i spadkobiercom dajemy prawo w obrębie jego dóbr sprawowania sądownictwa większego i mniejszego i czerpać z tego dochody. Na znak szczególnej naszej łaskawości w stosunku do tegoż Skypelona jego dziedziców i następców pozwalamy mu łowić ryby w jeziorach Ruthczov (Rucewo Małe) i Geysirich (Jeziorak), ale mniejszymi przyrządami i tylko na własny użytek. Rzeczony Skypelo i jego następcy od każdego pługa (tutaj miara powierzchni, 1 pług = 4 łany) co roku do naszego domu w Dzierzgoniu uiści dwa korce zboża, jeden pszenicy i drugi żyta (1korzec=52 litry). Z racji niniejszego zapisu ziemi, wymieniony Skypelo i jego spadkobiercy zobowiązany jest wystawić do dyspozycji naszych braci jednego wojownika uzbrojonego w stylu pruskim, który będzie walczył przeciwko wszelkim agresorom, którzy napadną na nas i nasze ziemie.Tenże Skypelo stawił się przed nami razem ze swymi rodzicami i razem z nimi prosił, abyśmy dokonali odnowienia przywileju na wymienione wyżej dobra. My pragnąc wynagrodzić ich liczne usługi wyświadczone nam i naszym braciom, po uzyskaniu przyzwolenia naszych braci nadanie wcześniej wystawione ratyfikujemy, odnawiamy i potwierdzamy dając rzeczonemu Skypelonowi i jego następcom owe dziesięć łanów na tych samych zasadach co przedtem. Dla nadania mocy tej darowiźnie niniejsze pismo zaopatrzyliśmy w naszą pieczęć. Obecni przy tym byli czcigodni mężowie, bracia naszego zakonu: Luthof Koninc skarbnik, Ruther komtur w Schonense, Henryk nasz kapelan, ponadto Konrad zwany Gartow nasz towarzysz, Henryk z Kamminata nasz notariusz, a także nasi słudzy: Ditmar Stangen, Steynboc, Albert Waryn, oraz wielu innych wiarygodnych świadków. Dań w naszym głównym domu w Malborku 23 lutego 1330 r., indykcji rzymskiej pierwszej.
Wieś Bądze (niem. Bensee) powstała dopiero pod koniec XVIII w. Najstarszy zapis o osadnictwie w tym miejscu pochodzi z 23 lutego 1786 r., który mówi o pozwoleniu Johannowi Schipplicke na uprawianie rybołówstwa. W 1794 r. mieszkańcy wsi otrzymali prawo dzierżawienia ziemi, którą 30 kwietnia 1795 r. przyznano im na własność dziedziczną. Były to grunty nazwane „Scheffelplätze”, co oznacza pola uprawne uzyskane po wykarczowaniu lasu. Wieś otrzymała nazwę jezioro, nad którym została założona. Nazwę tego jeziora wymienia dokument krzyżacki z 1294 r. w. przy opisie granicy między komturią dzierzgońską a biskupstwem pomezańskim. Przebiegała ona wzdłuż tego jeziora oraz miejsca o nazwie Notec/Motec identyfikowaną z dzisiejszym Mortągiem. Nazwy te są pochodzenia pruskiego.
K. Madela, Jerzwałd
Diabeł ze wsi Bądze
Przy bagienku w pobliżu wsi Bądze i wokół niej grasował kiedyś diabeł. Pewien człowiek ze wsi Hak został zawołany przez tego czarta do stawienia się przed jego oblicze. I nikt o tym nie powinien się dowiedzieć i nikomu nie wolno było o tym mówić. I tak się stało, że człowiek ten musiał pogalopować tam na swoim koniu i to w zupełnej tajemnicy przed rodziną i bliskimi. Gdy wyruszył w drogę, jego córka włożyła mu niepostrzeżenie do kieszeni kurtki śpiewnik religijny, w którym akurat zaznaczona była pieśń „Boże Ojcze chroń nas” Jak tylko człowiek ten przybył na bagnisko przy wsi Bądze, diabeł podniósł się z moczarów. Ale zaklaskał tylko w dłonie i zaśmiał się głośno, a zaraz potem zawołał potężnym głosem: „masz szczęście człowieku, że zabrałeś ze sobą tą małą książeczkę”. W ten sposób diabeł nie mógł uczynić temu człowiekowi nic złego.
Elisabeth Lemke: Volkstumliches in Ostpreussen 1887.
tłumaczenie: K. Madela / Jerzwałd
Pruska wieś czynszowa. Obszar pierwotny - ok. 218ha (13 włók). W latach 1937/1939 - 225 mieszkańców. Charakter wsi - majątek. Zachowane elementy układu: dwór , już w stanie częściowej ruiny, zaniedbany park, cmentarz rodowy, budynki gospodarcze. Dobra rycerskie powstały w Tarpnie prawdopodobnie w XV wieku. Na przełomie XVIII i XIX wieku, były własnością rodu von Sydów. Około 1818 roku ówczesny właściciel Tarpna Otto von Sydow był starostą powiatu morąskiego. Pod koniec XIX wieku i do 1945 roku, majątek był własnością rodu von Reichel (Fritz von Reichel był wielokrotnie deputowanym powiatu Morąg). Cmentarz rodowy Reichlów znajduje się jeszcze na terenie parku podworskiego. Ostatnią właścicielką Tarpna była Manuela von Reichel. Podobno w latach trzydziestych XX wieku, z powodu złej sytuacji finamsowej majątku dwór w Tarpnie pełnił funkcję pensjonatu wypoczynkowego. W połowie XIX wieku, był przekształcany według projektu Johanna Larassa. W swej zasadniczej części pochodzi z połowy XIX wieku. Postawiony został na miejscu i z częściowym wykorzystaniem budowli dużo wcześniejszej, o czym świadczą m.in. kolebkowo sklepione piwnice.
wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Zalewo. Miejscowość wchodzi w skład sołetwa Barty W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. Wieś wzmiankowana w dokumentach z około 1400 roku, jako wieś pruska na 13 włókach. Pierwotna nazwa wsi to Rengen, od 1540 Ternen. W roku 1782 we wsi odnotowano pięć domów (dymów), natomiast w 1858 w dwóch gospodarstwach domowych było 50 mieszkańców. W latach 1937-39 było 225 mieszkańców. W roku 1973 jako osada Tarpno należało do powiatu morąskiego, gmina i poczta Zalewo.
Wieś Hak ( niem. Buy Cialis Online: Generic (Tadalafil) and Brand Cialis available. Haack) powstała w 1286 r. pod nieznaną ze znaczenia nazwą pruską Pokotite. Krzyżacy nadali wieś wolnemu rycerzowi pruskiemu pisemnym aktem lokacji, podobnie jak Keyserswalde (obecnie Jerzwałd) dla innego wolnego wojownika pruskiego Skypelona.
W dokumentach późniejszych wieś nazwana jest Heckintuffel, Hackenteufel i ostatecznie Haack, co wskazuje na ponowną lokację jeszcze w okresie krzyżackim. Nazwa wsi Haack, co nie posiada w języku niemieckim żadnego znaczenia, została przekształcona w polski Hak.W 1538 r. mieszkali w niej również Polacy.
Nazwa Hackenteufel, odnotowane już przed 1466 r., odnosi się do rodzimego Prusa, prawdopodobnie lokatora wsi, o imieniu Heckin i przydomku diabeł. Badaczka niemiecka Heide Wunderwskazuje bowiem, że Krzyżacy często nazywali rodzimych Prusów diabłami – niem.Teufel.
Lokacji dokonał komtur dzierzgoński nadający sołtysowi Wigandowi 60 wółk. Dokument lokacyjny wystawił Mistrz Krajowy Sack, 30 marca 1304 roku. Sołtys otrzymał 6 wółk wolnych od czynszu wraz z jedną trzecią wpływów z niższego sądownictwa. Pierwsi osadnicy przybyli z Weinsdorf z Turyngii. Młyn działał już w 1327 roku. Kościół zbudowano w 1335 roku (według innych źródeł przed 1320 rokiem). W czasach późniejszych był rozbudowany. Wokół kościoła znajdował się cmentarz przeniesiony w XVIIIw. poza miejscowość. Po reformacji kościół stał się obiektem ewangielickim.
Od XVIIw. w Dobrzykach funkcjonuje szkoła. W okresie międzywojennym miała ona 3 a potem 4 klasy. W czasie wojen napoleońskich w budynku szkoły kwaterował Napoleon. W XIXw. Dobrzyki były nadal wsią królewską. W 1868 roku we wsi wybuchł pożar, który strawił 1/4 zabudowy, wówczas drewnianej. Prawdopodobnie wówczas rozpoczął się proces wymiany zabudowy drwnianej na murowaną. W 1901 roku pastor założył pastorówki i kościoła park.
W 1954 roku Dobrzyki w ramach podziału gmin na gromady stały się siedzibą Gromadzkiej Rady Narodowej. W roku 1990 Rada Miejska w Zalewie sprzedała budynek po starej szkole w Matytach i całe pieniądze przezanaczono na rozbudowę szkoły. W Dobrzykach zawiązał się społeczny komitet budowy szkoły. Budowę udało się oddać do użytku w 1996 roku.
Po raz pierwszy nazwa Kupin pojawia się dokumencie krzyżackim z 25 maja 1315 r., w którym wielki mistrz zakonu krzyżackiego Karl von Trier nadaje Prusowi Symeko pola dzisiejszych Girgajn i opisuje ich położenie w styczności z ville Kuppen – posiadłość Kupin.
Pierwszy akt nadanie Kupina z 1299 r. zaginął, istnieje jednak jego odnowienie w języku niemieckim z 21 grudnia 1320 r., które brzmi tak:
Dokument lokacyjny dla wsi Kuppen
W Imię Boga Ojca, Amen. My, Luter von Braunschweig, Brat Zakonu Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie, Komtur Dzierzgoński, podajemy do wiadomości wszystkich ludzi, którzy nasz list ujrzą lub będzie im on przeczytany, że odnośnie wsi naszych Kuppen (Kupin) Salvelt (Zalewo) i Halbedorf (Półwieś), założonych przez czcigodnych braci naszych Heinricha Zuckschwerta i Siegharda von Schwarzburga i dotychczas przez nich użytkowanych podejmujemy w radzie Zakonu i w zgodności z wolą owych mężów zmiany w dotychczasowym akcie nadania tych włości. Wymienionym użytkownikom i ich potomkom nadajemy na prawie chełmińskim wieś Kuppen w wieczne posiadanie z 60 łanami (1008 ha) gruntów należnych do wsi. Do tego na nieskończoną chwałę Pana Naszego Chrystusa nadajemy proboszczowi miasta Zalewo 4 łany (67,2 ha) z tych samych dóbr. Z każdego łanu każemy ich posiadaczom raz do roku w dzień Świętego Marcina ( 11 listopada) zanosić wymienionemu proboszczowi korzec owsa.
Oprócz tego nadajemy na prawie chełmińskim Jakubowi i jego potomkom sołectwo w wieczne posiadanie z 6 łanami gruntów(100,8 ha) i nakładamy na nich obowiązek wypełniania zobowiązań wobec proboszcza, jak czynią to inni. Sołtysowi i jego dziedzicom dajemy też trzecią część wszystkiego, co na wspomnianych włościach jako kary sądowe przypadnie, jednak bez myta*, które przy Zakonie naszym zostaje. Zezwalamy sołtysowi i jego spadkobiercom na posiadanie w granicach dóbr Kuppin owczarni z 300 owcami i ani jednej więcej, jednak tylko tak, że nie będzie to powodować szkód w zbożach i pastwiskach naszego majątku. Właściciele łanów będą płacić procenty domowi naszemu w Dzierzgoniu, każdego roku pięćdziesiąt Huben ( ówczesne pieniądze) na święto Matki Boskiej Gromnicznej (2 luty), do tego 2 kury i 3 denary (ówczesne pieniądze) od każdego łanu. Wyłączamy cały majątek i ich posiadaczy z podległości miastu Zalewo, tak że nie są oni więcej zmuszeni do szczególnych powinności wobec nas, inaczej niż inne wsie nasze. Tak jak to było dotychczas pozwalamy posiadaczom dóbr na uprawianie rybołówstwa na jeziorze Ewingi, na prawach jakie daliśmy mieszkańcom miasta Zalewo. Na prawdziwość i potwierdzenie wyżej powiedzianego przykładamy pieczęć naszą, którą zawieszamy na ten list. Świadkami wszystkiego są Brat Merkil von Sparrenberg - nasz komtur domowy, Brat Gunter von Schwarzburg - nasz kompan, Brat Friedrich von Thobenecke, Brat Eberhard - nasz mistrz rybicki, Brat Nikolaus Sperwer - nasz kapelan, Heinrich von Kitelitz, Brat Fridrich von Salza - nasz mistrz piwniczny, Brat Friedrich von Spangenberg - nasz kościelny, Brat Konrad der Schwabe, Brat Gotze – nasz skarbnik, Heinrich - sołtys wsi Heinrichsdorf (Henrykowo) i wielu Braci naszych i innych zacnych ludzi świeckich, których imiona nie zostały tu naniesione. Dokument ten spisany został w domu naszym w Dzierzgoniu, w dniu Świętego Tomasza Apostoła, to jest 21 grudnia 1320 lat po narodzeniu Chrystusa Pana Naszego.
Tłumaczenie: Kazimierz Madela
Nazwa Kuppen odnosiła się prawdopodobnie do rozległego obszaru pruskiego u ujścia rzeczki Młynówki do jeziora Ewingi w Zalewie. Pruskie słowo Cupen wyprowadza się bowiem od pruskiego bądź litewskiego słowa „kupt“, - być zbieżnym, zlewanie się, płynąć razem. Kupin był niemiecką wsią czynszową i jest pewną niezwykłością, że posiadał nazwę pruską, która zachowała się zresztą do dziś. Pozostałe 33 wsie niemieckie założone wtedy przez Krzyżaków w komturii dzierzgońskiej miały nazwy wyłącznie niemieckie, natomiast 43 wioski pruskie nazwy pruskie.
W książce pt. „Krótka historia kościołów w Prusach Królewskich“ z 1796 r. istnieje interesujący zapis: „Kupin musiał być filią Zalewa, bo w 10 marca 1539 r. rozkazano burmistrzowi Zalewa zburzenia do fundamentów kaplicy stojącej w tej wsi, gdyż mieszkańcy Kupina uprawiali w niej bałwochwalstwo”. Pojęcia filia i bałwochwalstwo autor wyjaśnia następująco. W Prusach na początku XVI w. było więcej kościołów aniżeli duchownych, dlatego w niektórych zubożałych parafiach, niezdolnych do utrzymania własnego proboszcza, kościoły nazywano filialnym, gdzie nabożeństwa odprawiał duchowny dochodzący z innej parafii. Jeżeli chodzi o bałwochwalstwo, to wydaje sie prawdopodobne, że w kaplicy w Kupinie miała, jak zwykle w przypadku obiektów katolickich, jakiegoś świętego za patrona. Stało się to powodem jej zburzenia, ponieważ oddawanie hołdu świętym było w protestantyzmie - na tych terenach od 1525 r. do 1945 r. - zakazane.
* myto: opłata za przewożone towary w specjalnie do tego celu ustawionych na szlakach komorach celnych.
Kazimierz Madela / Jerzwałd
Kościół katolicki w Dobrzykach
zawsze cieszył się zainteresowaniem badaczy; zapewne ze względu na interesującą elewację wschodnią, którą po raz pierwszy opisał w 1893 roku A. Boetticher i określił jej powstanie na czas przed 1320 rokiem.
Pięćdziesiąt lat później datowanie to powtórzył B. Schmid. Dokładniejsza analiza obiektu znalazła się w katalogu zabytków serii DEHIO-HANDBUCH wydanej w 1952 i 1993 roku.
Czas budowy presbiterium określono na lata 1320/30 chór, a budowę nawy na okres 1360-80. Na podstawie przekazów źródłowych ustalono, że kościół restaurowano w latach 1776 i 1864.
Czas drewnianej konstrukcji wieży określono na 1796 rok. Organy powstały w 1776 roku i są dziełem Obucha z Morąga - rozbudowane w 1910 roku podczas prowadzonego wówczas remontu kościoła.
Kompendium wiedzy o kościele, z początku naszego stulecia stanowi karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa opracowana przez D. Chodakowskiego w 2002 roku.
W niej zamieszczono plan sytuacyjny obiektu, szkic rzutu przyziemia, opis obiektu i datowanie kościoła na lata 1320-1330. Kościół w Dobrzykach został także uwzględniony ostatnio w katalogu dotyczącym średniowiecznej architektury na terenie dawnych Prus.
Autorem pracy wydanej w 2007 roku jest Ch. Hermann, który datuje powstanie obiektu na lata 1320/40 opisuje wymiary cegieł oraz przedstawia cechy technologiczne budowli.
Kościół wybudowano zatem z całą pewnością pomiędzy rokiem 1320 a 1340 - jednak dyskusja na temat dokładnego datowania powstania obiektu, jest wśród historyków wciąż otwarta.
Data erygowania parafii także nie jest znana. Wiemy jednak z pewnością, że w wyniku reformacji kościół stał się protestancki. Od XVI wieku odbywały się tu nabożeństwa w języku polskim; dla licznie mieszkających w okolicy Polaków, którzy z różnych stron okolicy chętnie i licznie na nie przybywali. W XVII i XVIII wieku kościół w Dobrzykach stał się filią parafii w Zalewie i obsługiwali go polscy diakoni.
Jeszcze w 1890 roku teren parafii zamieszkiwało około 100 osób władających językiem polskim. W 1818 roku; parafię w Dobrzykach tworzyło 1626 osób oraz wsie: Bukowiec, Czaplak, Jerzwałd, Jezierce, Kiemiany, Kiemiańskie Nowiny, Likszany, Matyty, leśniczówka Najka, Polajny, Rucewo, Rudnia, Siemiany i Stare Swale (obecnie prawdopodobnie jest to leśniczówka Szwalewo nad jeziorem Urowiec).
Przed 1945 rokiem Parafia Ewangelicka Dobrzyki, obejmowała następujące wsie i przysiółki: 1. Dobrzyki (732 mieszkańców w 172 domach), Koziny, 2. Jerzwałd (1026 mieszkańców w 300 domach),
Bukownica, Likszany, Rucewo, 3. Siemiany (658 mieszkańców w 199 domach), 4. Kiemiany (138 mieszkańców w 29 domach ), Hak, Nowiny hakowskie, Nowiny Kiemiańskie, 5. Polajny (142 mieszkańców w 26 domach), 6. Matyty (176 mieszkańców w 43 domach). Po 1945 roku wieś Dobrzyki znalazła się w obrębie Państwa Polskiego i kościół odzyskali katolicy. Z czasem została doceniona architektura kościoła oraz jego wiek, co skutkowało faktem iż w 1968 roku został wpisany do rejestru zabytków pod nr A-1053 wraz z otaczającym go terenem (w obrębie dzisiejszych murów kościelnych) - niegdyś cmentarzem grzebalnym.
Zaś 4 lata później w dniu 8 sierpnia 1972 roku w Olsztynie, dekretem nr 2583/72, ówczesny Biskup Warmiński Józef DRZAZGA; reerygował Rzymskokatolicką Parafię św. Piotra i Pawła w Dobrzykach i ustanowił ją samodzielną jednostką administracyjną Kościoła, mianując jednocześnie przy niej PROBOSZCZA – ze wszystkimi prawami, obowiązkami i przywilejami wynikającymi z tego tytułu.
Od tamtego czasu parafia miała trzech proboszczów
– do dnia dzisiejszego: 1972 - 1981
- ks. Stefan Kulka 1981- 2008
- ks. kanonik Bolesław Ejdys 2008
- ks. Mariusz Pawlikowski
Dekret wszedł w życie z dniem 1 września 1972 roku i od tej pory rozpoczyna się historia najnowsza, czyli współczesne dzieje Rzymskokatolickiej Parafii św. Piotra i Pawła w Dobrzykach, których historię dla potomnych piszemy każdym dniem, słowem i uczynkiem…
W dniu 23 stycznia 2009r. na terenie gminy odbyło się uroczyste otwarcie nowo pobudowanego mostu w Dobrzykach połączone ze Spotkaniem Noworocznym. Organizatorami uroczystości byli Starosta Powiatu Iławskiego Pan Maciej Rygielski oraz Burmistrz Zalewa Pan Bogdan Hardybała. Wśród zaproszonych gości nie zabrakło Senatora RP Pana Stanisława Gorczycy, Burmistrzów ościennych Gmin, Radnych Powiatu Iławskiego, Radnych Rady Miejskiej w Zalewie, przedstawicieli służb porządkowych, sołtysów i przewodniczących osiedli, przedsiębiorców z terenu Gminy Zalewo, przedstawicieli organizacji pozarządowych, kierowników jednostek organizacyjnych Urzędu. Otwarcie rozpoczęło się od wystąpienia Starosty Powiatu Iławskiego Pan Macieja Rygielskiego. Pan Starosta w swoim wystąpieniu podkreślił wyraźnie, że stary most należało rozebrać ze względu na fatalny stan techniczny i zagrożenia jakie z tym się wiązały. Zaznaczył też, że inicjatorami zabiegającymi o remont mostu był m.in. Burmistrz Zalewa Pan Bogdan Hardybała, Dyrektor Wydziału Budownictwa, Architektury i Inwestycji Pan Benedykt Dudka. Po uroczystym przecięciu wstęgi, goście udali się do Miejsko- Gminnego Centrum Kultury w Zalewie, gdzie nastąpiła druga część uroczystości. Burmistrz Zalewa Pan Bogdan Hardybała przywitał przybyłych gości, podsumował miniony rok i przedstawił zamierzenia na najbliższy okres. Następnie głos zabrali Senator RP Pan Stanisław Gorczyca oraz Burmistrz Morąga Pan Tadeusz Sobierajski. Spotkanie umilił występ wokalistki z M-GCK w Zalewie.
Generalna przebudowa na Kanale Dobrzyckim miała na celu zwiększenie jego nośności z 5 do 40 ton. Inwestorem był Powiatowy Zarząd Dróg w Iławie, generalnym wykonawcą Skanska S.A. Most znajduje się w ciągu drogi powiatowej Nr 1307N Susz – Jerzwałd – – Zalewo na Kanale Dobrzyckim w miejscowości Dobrzyki. Most został wybudowany w roku 1910 i znajduje się pod ścisłą ochroną konserwatorską. Ciekawostką są otwory w przyczółkach, które miały służyć ewentualnemu rozmieszczeniu min i zburzeniu mostu. Roboty rozbiórkowe polegały m.in. na: rozebraniu istniejącej nawierzchni na całkowitej długości mostu oraz po 5 m z każdej strony przyczółków; rozebraniu płyt gzymsowych nad łukiem pomiędzy przyczółkami oraz na przyczółkach; rozebraniu ścianek zamykających nasyp z ciosów kamiennych nad łukiem (kamień wykorzystano podczas odbudowy mostu). Przebudowa obiektu obejmowała m.in.: wykonanie żelbetowych ław podporowych w niszach podporowych przyczółków; wykonanie zewnętrznego sklepienia z cegły pełnej klasy 25 na zaprawie cementowo-wapiennej, wykonanie zasadniczego łuku żelbetowego o grubości 40 cm na zewnętrznym sklepieniu ceglanym, a także wykonanie łuku z rozbiórkowych ciosów kamiennych. Budowa obiektu została zakończona w grudniu 2008 roku.
Do podparcia deskowania łuku wykorzystane zostały wieże T-60, które za pomocą rygli DSD 12/20 ustawiono na profilach IPE 450 o długości 12 m. Wieże dodatkowo stężono rurami o średnicy 48 mm. Do formowania krzywizny łuku zastosowano standardowe dźwigarki drewniane HT 20 i sklejkę o grubości 18 mm. Na budowę przygotowane zostały elementy indywidualne – drewniane kliny umieszczone między rusztem dolnym i górnym oraz rusztem dolnym i głowicami wież T-60.