Kościół katolicki w Dobrzykach
zawsze cieszył się zainteresowaniem badaczy; zapewne ze względu na interesującą elewację wschodnią, którą po raz pierwszy opisał w 1893 roku A. Boetticher i określił jej powstanie na czas przed 1320 rokiem.
Pięćdziesiąt lat później datowanie to powtórzył B. Schmid. Dokładniejsza analiza obiektu znalazła się w katalogu zabytków serii DEHIO-HANDBUCH wydanej w 1952 i 1993 roku.
Czas budowy presbiterium określono na lata 1320/30 chór, a budowę nawy na okres 1360-80. Na podstawie przekazów źródłowych ustalono, że kościół restaurowano w latach 1776 i 1864.
Czas drewnianej konstrukcji wieży określono na 1796 rok. Organy powstały w 1776 roku i są dziełem Obucha z Morąga - rozbudowane w 1910 roku podczas prowadzonego wówczas remontu kościoła.
Kompendium wiedzy o kościele, z początku naszego stulecia stanowi karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa opracowana przez D. Chodakowskiego w 2002 roku.
W niej zamieszczono plan sytuacyjny obiektu, szkic rzutu przyziemia, opis obiektu i datowanie kościoła na lata 1320-1330. Kościół w Dobrzykach został także uwzględniony ostatnio w katalogu dotyczącym średniowiecznej architektury na terenie dawnych Prus.
Autorem pracy wydanej w 2007 roku jest Ch. Hermann, który datuje powstanie obiektu na lata 1320/40 opisuje wymiary cegieł oraz przedstawia cechy technologiczne budowli.
Kościół wybudowano zatem z całą pewnością pomiędzy rokiem 1320 a 1340 - jednak dyskusja na temat dokładnego datowania powstania obiektu, jest wśród historyków wciąż otwarta.
Data erygowania parafii także nie jest znana. Wiemy jednak z pewnością, że w wyniku reformacji kościół stał się protestancki. Od XVI wieku odbywały się tu nabożeństwa w języku polskim; dla licznie mieszkających w okolicy Polaków, którzy z różnych stron okolicy chętnie i licznie na nie przybywali. W XVII i XVIII wieku kościół w Dobrzykach stał się filią parafii w Zalewie i obsługiwali go polscy diakoni.
Jeszcze w 1890 roku teren parafii zamieszkiwało około 100 osób władających językiem polskim. W 1818 roku; parafię w Dobrzykach tworzyło 1626 osób oraz wsie: Bukowiec, Czaplak, Jerzwałd, Jezierce, Kiemiany, Kiemiańskie Nowiny, Likszany, Matyty, leśniczówka Najka, Polajny, Rucewo, Rudnia, Siemiany i Stare Swale (obecnie prawdopodobnie jest to leśniczówka Szwalewo nad jeziorem Urowiec).
Przed 1945 rokiem Parafia Ewangelicka Dobrzyki, obejmowała następujące wsie i przysiółki: 1. Dobrzyki (732 mieszkańców w 172 domach), Koziny, 2. Jerzwałd (1026 mieszkańców w 300 domach),
Bukownica, Likszany, Rucewo, 3. Siemiany (658 mieszkańców w 199 domach), 4. Kiemiany (138 mieszkańców w 29 domach ), Hak, Nowiny hakowskie, Nowiny Kiemiańskie, 5. Polajny (142 mieszkańców w 26 domach), 6. Matyty (176 mieszkańców w 43 domach). Po 1945 roku wieś Dobrzyki znalazła się w obrębie Państwa Polskiego i kościół odzyskali katolicy. Z czasem została doceniona architektura kościoła oraz jego wiek, co skutkowało faktem iż w 1968 roku został wpisany do rejestru zabytków pod nr A-1053 wraz z otaczającym go terenem (w obrębie dzisiejszych murów kościelnych) - niegdyś cmentarzem grzebalnym.
Zaś 4 lata później w dniu 8 sierpnia 1972 roku w Olsztynie, dekretem nr 2583/72, ówczesny Biskup Warmiński Józef DRZAZGA; reerygował Rzymskokatolicką Parafię św. Piotra i Pawła w Dobrzykach i ustanowił ją samodzielną jednostką administracyjną Kościoła, mianując jednocześnie przy niej PROBOSZCZA – ze wszystkimi prawami, obowiązkami i przywilejami wynikającymi z tego tytułu.
Od tamtego czasu parafia miała trzech proboszczów
– do dnia dzisiejszego: 1972 - 1981
- ks. Stefan Kulka 1981- 2008
- ks. kanonik Bolesław Ejdys 2008
- ks. Mariusz Pawlikowski
Dekret wszedł w życie z dniem 1 września 1972 roku i od tej pory rozpoczyna się historia najnowsza, czyli współczesne dzieje Rzymskokatolickiej Parafii św. Piotra i Pawła w Dobrzykach, których historię dla potomnych piszemy każdym dniem, słowem i uczynkiem…
