Bądze (dawniej Bensee) ^Wyróżniony

Wieś Bądze (niem. Bensee) powstała dopiero pod koniec XVIII w. Najstarszy zapis o osadnictwie w tym miejscu pochodzi z 23 lutego 1786 r., który mówi o pozwoleniu Johannowi Schipplicke na uprawianie rybołówstwa. W 1794 r. mieszkańcy wsi otrzymali prawo dzierżawienia ziemi, którą 30 kwietnia 1795 r. przyznano im na własność dziedziczną. Były to grunty nazwane „Scheffelplätze”, co oznacza pola uprawne uzyskane po wykarczowaniu lasu. Wieś otrzymała nazwę jezioro, nad którym została założona. Nazwę tego jeziora wymienia dokument krzyżacki z 1294 r. w. przy opisie granicy między komturią dzierzgońską a biskupstwem pomezańskim. Przebiegała ona wzdłuż tego jeziora oraz miejsca o nazwie Notec/Motec identyfikowaną z dzisiejszym Mortągiem. Nazwy te są pochodzenia pruskiego.

K. Madela, Jerzwałd

Diabeł ze wsi Bądze

Przy bagienku w pobliżu wsi Bądze i wokół niej grasował kiedyś diabeł. Pewien człowiek ze wsi Hak został zawołany przez tego czarta do stawienia się przed jego oblicze. I nikt o tym nie powinien się dowiedzieć i nikomu nie wolno było o tym mówić. I tak się stało, że człowiek ten musiał pogalopować tam na swoim koniu i to w zupełnej tajemnicy przed rodziną i bliskimi. Gdy wyruszył w drogę, jego córka włożyła mu niepostrzeżenie do kieszeni kurtki śpiewnik religijny, w którym akurat zaznaczona była pieśń „Boże Ojcze chroń nas” Jak tylko człowiek ten przybył na bagnisko przy wsi Bądze, diabeł podniósł się z moczarów. Ale zaklaskał tylko w dłonie i zaśmiał się głośno, a zaraz potem zawołał potężnym głosem: „masz szczęście człowieku, że zabrałeś ze sobą tą małą książeczkę”. W ten sposób diabeł nie mógł uczynić temu człowiekowi nic złego. 

Elisabeth Lemke: Volkstumliches in Ostpreussen 1887.

tłumaczenie: K. Madela / Jerzwałd